मुगु—जिल्लाको पूर्ब पाटन क्षेत्रमा हिमाली किरा अर्थात यार्सागुम्बु टिप्ने मौसम सुरु भएको छ स्थानीय भाषामा किरा भन्ने गरेपनि तिब्बती भाषामा यार भनेको बर्षा र चा भनेको झार अर्थात यार्सा भन्ने गरिन्छ ।कोरोना महामारीका कारण तीन बर्ष यता देखि स्थानीयले टिप्न नपाएको किरा यो पटक टिप्न पाइने घरको ढोका बन्द गरि हिमालतिर महिला पुरुष युवा बिधार्थीको लस्कर छ ।
मुगुम कार्मारोङ गाउँपालिकाकाले जेठ १५ गते किरा टिप्न सर्बसाधारणलाई पाटन क्षेत्रमा अनुमति दिएको हुदा जिल्ला भित्र र बाहिर गरि ७ जिल्लाको गाउँ बस्ती बाट पाटन उक्लिेनेको लर्को लागेको छ ।हिमाली किरा टिप्ने मौसम सुरु भएको मुगुम कार्मारोङ गाउँपालिकाका अध्यक्ष छिरिङक्याप्ने लामाले जनाए । पिठिूमा भारी मन उत्साह बोकेर स्थानीय किरा टिप्न पाटन उक्लिएको उनको भनाई छ ।
पढाइ छोडेर किरातिर
जिल्लाको पूर्बी करान भेगका सामुदायिक बिद्यालयमा अध्यायनरत बिधार्थीहरु बहुमुल्य जडिबुटी यार्चागुम्बु टिप्न पाटन तर्फ हिडेपछि स्कुल सुनसान भएका छन ।
मुगु, डोल्फु, ताखा, खारी, रिउस, पुवा, दाउरा, माग्री, रोवा, रुगा, लगायत गाउ“बस्तीमा रहेका बिद्यालय पढ्ने कक्षा ५ देखि १० सम्म छात्र छात्रा सातु सामल बोकेर यार्चा संकलन गर्न पाटन तर्फ उक्लिएका छन्
बिद्यार्थीहरु यार्चा संकलन गर्न उच्च हिमाली क्षेत्र पाटन तर्फ लागेपछि बुद्ध मावि माग्री र प्रभात उमावि रोवा सहित अन्य २६ वटा सामुदायिक बिद्यालयहरुको पठनपाठन कार्य प्रभावित बनेको छ
असार अन्तिम साता पाटन बाट बिधार्थी फर्के पछि पढाई सुचारु हुने गरेको छ । पढाई खर्च जुटाउने भन्दै बिधार्थीहरु स्कुलको पढाई छोडेर हरेक बर्ष यार्चागुम्बु टिप्न पाटन क्षेत्रमा जाने गरेका छन । कक्षा ५ देखि १० सम्मका बिधार्थीहरु किरा टिप्न पाटन गएपछि बिद्यालय सुनसान बनेको बुद्ध माध्यमिक बिद्यालयका प्रधानध्यापक टिका प्रसाद उपाध्यायले जनाए पाटन गएका बिधार्थीहरु नफर्किदा सम्म पढाइ प्रभावित हुने उनको भनाइ छ ।
पाटन उक्लिएका बिधार्थीले यार्चा टिपेर कम्तिमा ४० देखि ५० हजार पैसा ल्याएर घर आउने गरेको शिक्षक बताउछन । मुगुको पाटन क्षेत्रमा पाइने यार्चा बिधार्थी देखि सर्बसाधारणको आम्दानीको श्रोत बनेको छ । बिधार्थीको तेजिलो आँखा हुदा पाटनमा बढी किरा टिप्ने भएकोले अभिभावकले पढाइ छोडेर आफना छोराछोरी ढेड महिनाको निम्ति पाटन लैजाने चलन छ ।
बिकास प्रभावित
मुगम कार्मारोङ गाउ“पालिकाका स्थानीय किरा टिप्न पाटनतिर उक्लिए पछि वडातह देखि पालिका प्रदेश र संघीय स्वीकृत बिकास निर्माण कामकाज एक महिनाको लागि पूर्ण रुपमा प्रभावित हुने गरेका छन । जेठ १५ गते देखि असार २५ सम्म गाउ“पालिका भरिका महिला पुरुष युवा किराको खोजीमा हिडेपछि खानेपानी बाटो भवन सिचाई जनचेतना अभिबृद्धि लगायत कार्य प्रभावित हुने गरेको पालिका अध्यक्ष छिरिङक्याप्ने लामाले बताए ।
स्थानीय गाउ“मा झरेपछि बा“की रहेका बिकास निर्माण कार्य थालनी गरिने उनको भनाई छ । बहुमुल्य जडिबुटी यार्सा टिप्न सबै स्थानीय पाटन क्षेत्रतिर जान थालेपछि एक महिनाको लागि भौतिक पूर्बाधारका योजना देखि क्षमता बिकासका कार्य स्थगित गर्नु पर्ने अबस्था आएको गाउ“पालिका प्रमुख प्रशासकिय अधिकृत सुवास रावलले जनाए वडान–१ देखि–९ सम्मका मह, माग्री, सेरोक, डोल्फू, रिउस, पुवा, ताखा, खारी, दाउरा लगायत १३ वटा गाउ“ एक महिना सम्म सुनसान हुने गरेको छ । यो चालु आर्थिक बर्षका करिव ७७ प्रतिशत बिकास निर्माणका काम सम्पन्न गरि सकेको बा“की २५ प्रतिशत यार्सा संकलन कार्य सकेपछि सुरु गरिने रिजालले सुनाए । मुगम कार्मारोड गाउ“पालिकामा बसोबास गर्ने महिला, पुरुष तन्नेरी युवायुवती यार्सा टिप्न सानो कोइकी, ठूलो कोइकी, रिमार, टा“के, छापाखोला लगायत स्थानमा यार्सा टिप्न जाने र गाउ“बस्तीमा हिडन नसक्ने बुढापाका चौपाय बस्तु चराउने मान्छे बाहेक बस्तीहरु मानविहिन हुने गरेका छन
हिउदमा मौसमी बसाई पुस, माघ, फागुनमा हिमपात र जेठ असारमा यार्सा संकलन गर्ने समयले गर्दा सरकारी तथा गैसस निकायलाई आफनो लक्ष्य र कार्ययोजना अनुसार बिकास निर्माणका काम क्षमता बिकास भ्रमण अबलोकन गर्न समस्या हुने गरेको छ ।