काठमाडौ—वन तथा वातावरण मन्त्री ऐनबहादुर शाही ठकुरीले गैंडाको संरक्षणमा सबैले हातेमालो गर्नु देखिएको बताउनु भएको छ ।शानिबार सौराहा स्थित चितवन राष्ट्रिय निकुञ्जको निरिक्षण र राष्ट्रिय प्रकृति संरक्षण कोषले आयोजना गरेको कार्यक्रममा वनमन्त्री शाहीले विश्वका मुलुक बाट पर्यटकहरु गैंडा अबलोकन गर्न चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज सौराहा आउने गरेको हुदा गैंडा संरक्षण सबैले हातेमालो गर्न जरुरी देखिएको बताउनु भएको हो । नेपालको पहिलो र विश्व सम्पदा क्षेत्रमा सुचिकृत तथा जैविक विविधतामा धनी चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज पर्यटकको उत्कृष्ट रोजाईमा परेको उहा“को भनाई छ ।

कोषको कार्यालयमा उद्धार गरि ल्याइएको चार वटो गैंडाको बारेमा जानकारी लिदै उहा“ले संरक्षणमा सबै निकाय क्षेत्रका सहभागीता आबश्यक रहेको बताउनुभयो । नेपाल सरकारले गैंडा संरक्षणको निम्ति दश बर्षे कार्ययोजना ल्याएको मन्त्री शाहीले भन्नुभयो गैंडा संरक्षणमा आफुले जोड दिनेछु । गैंडा संरक्षणमा मन्त्रालयको एक्लो प्रयासले मात्र नभएर समुदाय पनि सक्रिय भूमिका जरुरी देखिएको उहा“को भनाई रहेको छ । विश्वलाई गंैडाको संख्यामा बृद्धि गर्न सकेको खण्डमा विश्वलाई उपहार दिन सकिने उहा“ले जानकारी गराउनु भयो । पछिल्ला बर्षहरुमा मानव र वन्यजन्तु बीचको द्वन्द बढ्दै गएको र त्यसलाई न्यूनिकरण कसरी गर्न सकिन्छ भन्ने बिषयमा मन्त्रालयले गृहकार्य गरिरहेको मन्त्री शाहीको भनाई छ ।

मानव वन्यजन्तुको बासस्थान तर्फ जाने र वन्यजन्तु मानवको बासस्थान तिर आउन थालेपछि मानव र वन्यजन्तु बीचको द्वन्द बढदै भएको मन्त्री शाहीले भन्नु भयो दुबै पक्षलाई रोक्न सके द्वन्द न्यूनिकरण हुने देखिन्छ । मन्त्री शाहीले भन्नुभयो वन्यजन्तुको आक्रमण बाट घाइते ब्यक्तिलाई निशुल्क औषधि उपचार र मृत्यू भएका परिवारलाई तत्काल उचित क्षेतिपूर्तीको ब्याबस्था मिलाउन मन्त्रायल प्रतिबद्ध रहेको छ । सौराहा स्थित कोषको कार्यालयमा एक पोथी र तीन वटा भाले गरि चार वटा गैंडा रहेको प्राबिधिक किरण रिजालले बताउनु भयो ।उक्त गैडा बिभिन्न समयमा उद्धार गरि ल्याइएको उहा“को भनाई छ । कोषको कार्यालयमा रहेका चार वटा गैंडाको उमेर २९ महिनाको एक पोथी गैंडा र अन्य तीन गैंडाको उमेर १९ महिना र एकको डेढ बर्षको रहेको छ । राष्ट्रिय प्रकृति कोषका समेत अध्यक्ष रहेका मन्त्री शाहीले गैंडाको संरक्षण तथा समग्रह वन्यजन्तुको उद्धार कार्यमा कोषको महत्वपूर्ण र जिम्मेवार पूर्वक काम गरि रहेकोे मन्त्रीले बताउनु भयो ।
सन २०२१ को गैंडा गणना अनुसार नेपालमा ७ सय ५२ वटा गैंडा रहेको गैंडा बिज्ञ नरेश सुबेदीले बताउनु भयो कुल गैंडाको संख्या मध्ये चितवनमा मात्रै ६ सय ९४ वटा गैंडा, बर्दिया“मा ३८ वटा गैंडा शुक्लाफा“टामा १७ वटा गैंडा, र पर्सामा ३ वटा गैंडा रहेका सुवेदीको भनाई छ ।वनमन्त्री शाहीले चितवन राष्ट्रिय निकुञ्जको सौराहा स्थित नेपालको पहिलो वन्यजन्तु अस्पताल र वन्यन्तु आखेटोपहार प्रर्दर्शनी तथा सुचना केन्द्रको समेत अवलोकन गर्नु भएको छ । मन्त्री शाहीले चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज कार्यालयका बरिष्ठ संरक्षण अधिकृत डा.गणेश पन्त मध्यवर्ती क्षेत्रका पदाधिकारी र स्थानीय सित निकुञ्जको अबस्था समस्या र सुधार गर्नु पर्ने कार्यको बारेमा छलफल गर्नुभएको छ ।